Ngày 27 tháng 7 năm 2022, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hậu Giang đã tiến hành tổ chức họp Hội đồng đánh giá, nghiệm thu kết quả nhiệm vụ “Phát triển phần mềm hệ thống giám sát và cảnh báo sớm rủi ro dịch bệnh phục vụ cho ngành nông nghiệp ở tỉnh Hậu Giang” do TS. Nguyễn Văn Hồng làm chủ nhiệm và Phân viện Khoa học khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu chủ trì thực hiện nhiệm vụ. Qua kết quả bỏ phiếu của Hội đồng, nhiệm vụ được xếp loại “Đạt”.
Quang cảnh Hội đồng
Mục tiêu của đề tài nhằm xây dựng phương pháp giám sát và cảnh báo sớm (GS-CBS) rủi ro sinh vật gây hại (sâu hại và dịch bệnh) trên những cây trồng, vật nuôi được nghiên cứu, trong đó có các cây bầu, bí, dưa, mãng cầu ở tỉnh Hậu Giang bằng thông tin sinh học (cây trồng, sâu và dịch bệnh) và thời tiết - khí hậu; xây dựng các quy trình thiết lập hệ thống GS-CBS rủi ro sinh vật gây hại trên các cây trồng, vật nuôi ở tỉnh Hậu Giang bằng thông tin sinh học và thời tiết - khí hậu trên; Hoàn thiện phần mềm GS-CBS của đề tài: “Nghiên cứu xây dựng hệ thống giám sát và cảnh báo sớm rủi ro dịch bệnh phục vụ quản lý nông nghiệp và phòng chống thiên tai ở tỉnh Hậu Giang”.
Qua thời gian triển khai thực hiện, đề tài đã đạt được một số kết quả sau:
- Điều tra tình hình sâu bệnh (thời điểm bắt dầu - kết thúc, diện tích, mức độ nghiêm trọng) trên 11 cây trồng (kể cả các họ bầu, bí, dưa và mãng cầu), 4 gia súc và 1 vật nuôi thủy sản ở các huyện của tỉnh Hậu Giang phục vụ cho việc đưa ra các cơ sở khoa học và xây dựng cơ sở dữ liệu cảnh báo sinh vật gây hại trên cây trồng.
- Bộ số liệu về thời tiết, khí hậu cực đoan và xác định các ngưỡng khí hậu kích hoạt sự bùng phát sinh vật gây hại đối với các cây trồng, vật nuôi. Đối với các yếu tố nhiệt độ, sự biến động nhiệt độ khá cao giữa các tháng trong năm, nhiệt độ đạt mức cao nhất vào khoảng tháng 4, tháng 10, nhiệt độ thấp nhất khoảng tháng 2, tháng 7.
- Bộ số liệu về chỉ số chuẩn hóa lượng mưa (SPI) cho khu vực Nam Bộ từ đầu tháng 3/2021 đến nay. Tương ứng là kết quả xác định các khu vực có thời tiết thuận lợi cho sinh vật gây hại phát triển trên cây trồng. Chỉ số nhiệt ẩm (THI) được thể hiện trên hệ thống để đánh giá sự thuận lợi/dễ chịu của các điều kiện thời tiết/khí hậu đối với sự trưởng thành, phát triển của gia súc, gia cầm.
- Xây dựng bản tin mẫu về đánh giá, giám sát, dự báo và cảnh báo sớm sâu bệnh trên các cây trồng, vật nuôi được nghiên cứu ở tỉnh Hậu Giang. Trong bản tin bao gồm:
+ Dự báo thời gian và không gian về thời tiết và các yếu tố như: nhiệt độ cao nhất, nhiệt độ trung bình, nhiệt độ thấp nhất, tổng lượng mưa, độ ẩm tương đối.
+ Đánh giá, giám sát và cảnh báo sớm về rủi ro hạn hán (khô hạn và ẩm ướt) thông qua chỉ số SPI và THI.
+ Các loại sâu bệnh được giám sát với lúa bao gồm: rầy, sâu cuốn lá, sâu đục thân, sâu gai, sâu keo, bọ vòi voi, bệnh bạc lá, bệnh đốm bẹ, bệnh đốm nâu lá, bệnh thối bẹ, bệnh nấm than giả…
+ Các loại sâu bệnh được giám sát với mía bao gồm: rệp sáp, rầy mềm, sâu đục thân, bệnh thối đỏ.
+ Các loại sâu bệnh được giám sát với dưa bao gồm: ruồi đục lá, nhện, sâu ăn lá, rệp, bọ trĩ, rầy, phấn trắng…
+ Các loại sâu bệnh được giám sát với cây có múi bao gồm: rầy chổng cánh, sâu vẽ bùa, sâu ăn lá, bệnh vàng lá - thối rễ, bệnh loét, bệnh Greening.
+ Các loại sâu bệnh được giám sát với mãng cầu bao gồm: rệp sáp phấn, bệnh thán thư, bệnh Colhounii.
+ Các loại sâu bệnh được giám sát với khóm bao gồm: bệnh thối nõn, bệnh do virus, bệnh thối rễ, bệnh thối mắt, bệnh thối thân.
- Xây dựng hệ thống thu thập dữ liệu thời tiết, tính toán, xử lý số liệu ban đầu, xác định khu vực có thời tiết thuận lợi cho sâu bệnh phát triển, lưu trữ và hiển thị các kết quả này lên hệ thống webGIS cũng như tạo lập và cung cấp các kết quả này dưới dạng các bản tin nông nghiệp một cách hoàn toàn tự động, tiết kiệm được rất nhiều thời gian và công lao động./.
Hồng Xuyến (Sở KH&CN Hậu Giang)
